Çin Mitolojisi – Bölüm II

 Yin ve yang:

Yin ve yang kavramı  daha önce Rembrandt’ın Philosopher in Meditation tablosunu incelerken karşımıza çıkmıştı. Şimdi onu ayrıntılı olarak inceleme zamanı.

 Taoizm felsefesinde (aynı zamanda din) doğadaki her şeyin zıddı olduğuna, zıddı olmayanın nesnelleşemeyip hareket kazanamadığına inanılır. Yin dişil enerjidir, karanlıktır; durağan, sezgisel, soğuk olandır. Gecedir ve aydır. Yang eril enerjidir, hareketli, mantıksal, sıcak olandır. Gündüzdür ve güneştir.

Zıtlıklar yalnızca Çin mitolojisinin konusu değildir. Tasavvuftaki “câmiu’l-ezdâd” kavramı buna örnek olarak gösterilebilir.

Eril, yang yani beyaz kısmı temsil eder. Dişil ise yin yani siyah kısmı temsil eder. Bu iki enerji birbirini çeker ve tamamlar. İkili ilişkiler için enerjilerdeki denge ve uyum “sevgi”yi oluşturur. Kadınlarda genellikle yin erkeklerde ise yang enerjisi yüksektir fakat herkesin içinde mutlaka yin ve yang enerjisi vardır. İş gibi mantıksal konular yang enerjisinin kuvvetliyle; aile, dostluk, ebeveyn-çocuk ilişkisi gibi duygusal konular ise yin enerjisiyle ilgilidir. İki enerjinin de kuvvetli ve dengeli olması, kişinin bedensel ve ruhsal sağlığı açısından önemlidir. Örneğin kişi ailevi meselelerini yang(mantıksal) enerjisiyle yürütmeye çalışırsa sağlıksız iletişimler, zayıf ebeveyn-çocuk ilişkileri meydana gelir.

Yin su, yang ise ateştir. İkisi arasındaki ilişkiyi somutlaştırabilmek için mevsimleri düşünelim.  Yazın sıcaktır, ateş suya üstün gelir. Sonbaharda su hayat bulur ve ateşe üstün gelmeye başlar kışın ise su baskındır ateş yok olur. İlk baharda su zayıflar ve ateş tekrar yükselmeye başlar. Bu böylece devam eder.

Enerjilerin dengesi insan vücudu için de düşünülmelidir. Çin tıbbında hedef insan vücudundaki yin ve yang enerjilerini dengelemektir. Beden çok sıcaksa ısı düşürülmelidir. Yang enerjisi yüksekse sakinleştirici; yin enerjisi yüksekse kan akışını hızlandıracak besinlerle tedavi edilir.

Yin ve yang’dan doğan ilk tanrılar

P’an Ku’nun ölümünden sonra “üç yüce varlık” olarak anılan, ilk çin hükümdarları  Fuxi , Nuwa ve Shannong insanları  baştan yaratır, onlara buluşlar ve yaşamlarını düzeltecek yeni hünerler öğretir. Fuxi göklerin hakimidir, kız kardeşi Nüwa ile evlenir böylece yin ve yang dengelenir. Üçüncü hükümdar Shennong da toprak ve tarıma hükmeder.

Tanrılar Çin mitolojisinde dünyanın merkezi olarak kabul edilen Çin’in  imparatoru ya da devlet adamı olarak kabul edilir. Taoculukta tarihte yaşamış kahramanların ölümsüzlüğe ulaştıkları kabul edilir (tanrılaştırılır)  ve insanlarla beraber uyum içerisinde yaşadıkları düşünülür.

Fuxi:

İnsanlara, balık tutmayı, avlanmayı öğretir ve evliliği başlatır. Ejderha göbekli hükümdar da denir.

Nüwa:

Altı günde evcil hayvanları yaratır, yedinci günde sıra insanları yaratmaya gelir. İnsanları yaratmak için sarı kili kalıba döker ve kendi elleriyle 100 insan yaratır. Sonrasında yorulur ve bu yüzden bir bitkiyi kilin içerisine batırıp çıkarır ve sallar, yere düşen kil parçaları insanları oluşturur. Böylece iki tür insan yaratılmış olur, kendi eliyle kalıba döktüğü insanlar iradesi kuvvetli ve sağlam karakterlidir, diğerleri ise zayıf iradeli ve zayıf karakterlidir.

Shennong:

İnsanlara toprağı işlemeyi öğretir ve sabanı icat eder. Çayları ve şifalı otları öğretir ve bu sebeple Çin tıbbının kurucusu kabul edilir.

Sarı İmparator( Huangdi)

Çin müzik tanrısı Ling Lu’un  ona kuş ötüşlerini taklit eden bir flüt verdiğine bu sebeple Çin müziğin bu imparatorla beraber ortaya çıktığına inanılır.

Taocu inanışta savaş tanrısı olarak kabul edilir. (Pusulayı ve savaş arabasını icat etmiştir)

Gelelim Pusulalın efsanesine:

10 ayrı klan vardır ve bunlardan; uğurlu hayvanı ayı olan klanın koruyucu tanrısı  Huangdi’ dir. Koruyucu tanrısı büyücü Chi You olan komşu klanla savaş içerisindedir. Huangdi diğer sekiz klanı da düşmana karşı ortak olarak savaşmak için çağırır. Savaş günlerce devam eder, Chi You savaş alanını sisle kaplayınca Huangdi pusulayı icat eder ve savaşı kazanır.

Huangdi’nin yazmış olduğu ”Huangdi Neijing” eserinde akupunktur noktalarından ve tıbbi uygulamalardan bahsedilir.

Terekota askerlerini biliyorsanız o ordunun sahibi işte bu imparatordur. Her biri farklı  8000 asker heykelinden  bahsediyoruz. Eğer bu askerler tek tipte olsaydı bir kalıpla oluşturulmuş binlerce asker belki de kısa sürede oluşturulabilirdi ama ince ince her bir askerin farklı yüz ve vücut hatlarına sahip olduğu göz önünde bulundurulunca bu ordunun yapımında 700.00 askerin çalışması ve imparatorun mezarının yapımının 30 küsür yıl sürmesi sanıyorum ki sizi şaşırtmaz.

İmparator Yao:

Konfüçyüsçü inanışa göre üç yüce varlıktan biri olarak kabul edilir.

Erdemli ve bilge bir filozoftur.

12 kardeşiyle beraber burçları temsil ettiğine ve ay takviminin ortaya çıkmasında esin kaynağı olduğuna inanılır.

Onun döneminde ilk defa sarı nehir üzerine set kurulduğuna inanılır bu sebeple sel önleme ustası olarak da  bahsedilir.

Ay ve Güneş Tanrıçaları:

Doğu göğünün tanrısı Di Jun, ay tanrıçası Chang Xi ve güneş Tanrıçası Xi He (takvim tanrıçası olarak da kabul edilir) ile evlidir ve doğu denizindeki Fu Song adlı büyük dut ağacında yaşarlar.

Xi He on güneş oğlu doğurur. Eski Çin haftası on gündür ve her gün bir oğlu gök yüzüne çıkar. Fakat  bir gün oğlanlar muziplik yapar ve aynı anda gök yüzüne çıkarlar. Bu sebeple yer yüzünde çok şiddetli bir kuraklık meydana gelir.  İmparator Yao sorunu çözmesi için Yi’den yardım ister fakat Yi’nin on güneş oğlundan dokuzunu vuracağı kimsenin aklına gelmez. On oğuldan dokuzu ölür ve sağ kalan oğul gök yüzündeki tek güneş haline gelir.:(

Chang Xi soğuk ve karanlık yin enerjisini temsil eder, sakin ve aklı başında bir tanrıçadır(Ay yin enerjisi taşır, hatırlayalım.). On iki ay kızı doğurur ve gece vakti gelince yeryüzünü aydınlatmaları için kızlarını sırayla gökyüzüne gönderir. Şefkatli Chang Xi tüm gece, endişe içinde gök yüzündeki ay kızının dönmesini bekler. Geri gelen ay kızını doğu denizinde güzelce yıkar ve kuruması için onu dut ağacına asar..:)

Sekiz Ölümsüz:

Taoculukta, açgözlü ve kötümser ortamlarda, hoşgörülü, iyimser, yardımsever, erdem sahibi olabilen insanlar ölümsüzlüğe ulaşır. Bunlar; Zhongli Quan, Li Tieguai, Han Xiangzi, Cao Guojiu, Lü Dongbin, Zhang Guolao, Lan Caihe, He Xiangu. Masallarda ve efsanelerde bu sekiz ölümsüzden değişik biçimlerde bahsedilir.

Ejderhalar ( Long ):

Ölümsüzlüğü ve bilgeliği temsil eden ejderhalar dokuz hayvanın birleşimiyle oluşur: Yılan, geyik, deve, karaca, midye, kaplan, kartal, sazan ve öküz.

Yang enerjisi taşırlar; görkemli, zeki ve güçlüdürler. Böyle söyleyince iri yarı haşmetli, bir köyü hatta krallığı yok edebilecek ejderhalar aklımıza gelebilir fakat Çin mitolojisine göre tırtıl büyüklüğünde bile ejderhalar vardır. Tatlı küçük ejderhalar.

Etkilerine göre sıralayacak olursak beş gruba ayırabiliriz;

1. Tanrıların sarayına bekçilik eden göksel ejderhalar
2. Nehirleri izleyen yer ejderhaları
3. Rüzgarı ve yağmuru kontrol eden kanatlı ejderhalar
4. Dünyanın kaynaklarını kontrol eden hazine ejderhaları
5. Fırtınalara sebep olan siyah, kötü ejderhalar.

Çin’in Dört Nehrinin efsanesi:

Eski çağlarda Çin’de hiç nehir yokmuş. Kuraklık ortalığı kasıp kavurmaya başlayınca insanlar yağmur için tanrılara yakarmaya başlamış. Dağ tanrısı dağları bulutlara kaldırmış ve gökyüzünde uçuşan dört ejderhayı öldürmüş. Sarı ejderha yere düşünce Sarı Nehir, Siyah ejderha yere düşünce Amur, uzun ejderha Yangtze, inci ejderha ise Zhunjiang nehrine dönüşmüş.

KAYNAKLAR:

• Mitoloji(4.baskı).(2012).NTV yayınları.
• Canada. Çetintaş,Ç.(Haz.)(2020).gerçek özgürlük kaderin bilgisinin vücuda bürünmesiyle gelir.Destek yayınları.İstanbul
• Konfüçyüs. Sarıünal,T.(Haz.)(2020).nereye giderseniz gidin ama tüm kalbinizle gidin.Destek yayınları.İstanbul
• Morgan,M.(1999)Bir Çift Yürek.(E.Cendey).Dharma yayınları.
• Lao Tzu.Melda Kamhi Kosif(Haz.).(2020).binlerce kilometrelik yolculuk bile tek bir adımla başlar.Destek yayınları.İstanbul
• Yunus Emre.Şanlıoğlu,T.(Haz.)(2020).dil söyler kulak dinler kalp söyler kainat dinler.Destek yayınları
• Mevlana.Mengüç,H.(Haz.)(2020).istediğin bir şey olursa bir hayır, olmazsa bin hayır ara.Destek yayınları.İstanbul
• https://en.wikipedia.org/wiki/Vinegar_tasters